მხოლოდ კავკასიის ხალხში აღწევს სული თავის აბსოლუტურ მთლიანობას, ერთიანობას საკუთარ თავთან, აბსოლუტურ დამოუკიდებლობას… აღწევს თვითგამორკვევას, თვითგანვითარებას, და ამით წინ მიჰყავს მსოფლიო ისტორია. მონღოლები წყალდიდობასავით მოშავდებიან, წამიერად ანგრევენ და სამაგიეროდ არაფერს არ აშენებენ, მხოლოდ აფერხებენ პროგრესს. მსოფლიო ისტორიაში პროგრესი მხოლოდ კავკასიის რასის წყალობით ხდება.*

ჰეგელი

დიდი პიროვნებაა, ვისაც გააჩნია დიადი მიზანი, დიდი ნიჭი და ულევი ენერგია. ძლიერი პიროვნება სულ სხვაა – მას, შესაძლებელია, არც დიადი მიზანი ამოძრავებდეს და არც ნიჭით იყოს გამორჩეული.

ნიკო ფიროსმანაშვილი და ვაჟა–ფშაველა დიდი პიროვნებებია.

ჩვენ წარმოდგენაში ეს ორი უდიდესი ხელოვანი ერთობ ბუნებრივად წყვილდება. ბევრჯერაც შეუდარებიათ ერთმანეთისთვის სხვადასხვა მხრივ მათი ცხოვრება და შემოქმედება. მართლაც, არ არის ძნელი საერთოს პოვნა მათ ცხოვრებაში: ორივემ წუთისოფელი უკიდურეს გაჭირვებაში გალია; ორივემ იგემა გაუტანლობა, უმადურობა, ნაღვაწის დაუფასებლობა; იშვიათი იყო მათი გამგები, შემაგულიანებელი, მხრის მიმცემი, გამამხნევებელი – თუკი ოდნავი ყურადღება გამოიჩინეს, ისიც უმეტესად ვალის მოხდის მიზნით; მათთვის ვერავინ მოიცალა. ორივე თავმდაბალი იყო, მორიდებული, უბრალო, თუმცა საკუთარი თავის ფასი ძალიან კარგად იცოდნენ… საზოგადოებრიობის უყურადღებობით არ დაბოღმილან, ბოლომდე ერთგულნი დარჩნენ თავიანთი მაღალი მისიისა – სამშობლოს და ხალხის სამსახურისა; დროებით ორივე გარიყული, პერიფერიაზე მოქცეული აღმოჩნდა, არადა, თურმე მათ ნაღვაწზე ფასეული იმ დროს არაფერი შექმნილა! ორივეს ახასიათებს გლობალური ჭვრეტა სამყაროსი, ერთიანია შემოქმედი და ქვეყნიერება.