2011-02-25, 11:30 PM | |||||
"ნებისმიერი აქტი, რომელიც ფიზიკურ, სექსუალურ ან
ფსიქოლოგიურ ტრავმას აყენებს ან შეუძლია მიაყენოს ქალს, მათ შორის ასეთ
ქმედებასთან დაკავშირებული მუქარა, თავისუფლების იძულებითი ან თვითნებური
აღკვეთა, გენურჩევლად იმისა თუ სად ხდება საზოგადოებრივ თუ პირად
ცხოვრებაში წარმოადგენს გენდერულ საფუძველზე ჩადენილ ძალადობას”. ეს
განმარტება მოცემულია გაერთიანებული ერების მიერ მიღებულ დეკლარაციაში
ქალთა მიმართ ძალადობის ლიკვიდაციის შესახებ(1993წ). მარტივად რომ ვთქვათ,
ძალადობა გენდერის საფუძველზე არის ძალადობა ჩადენილი ქალის მიმართ მისი
სქესობრივი კუთვნილების გამო. სამწუხაროდ, საზოგადოებას ბოლომდე არ აქვს გაცნობიერებული ამ პრობლემის სიმწვავე. გაეროს მონაცემების მიხედვით მსოფლიოში ქალთა 20% ოდესმე მაინც იყო მოქცეული ფიზიკური ან სექსუალური ძალადობის, სასტიკი მოპყრობის ქვეშ მამაკაცთა მხრიდან, ხოლო ქალთა სიკვდილიანობის დაახლოებით ნახევარის მიზეზი ძალადობა წარმოადგენს. როგორც გაეროს ექსპერტები აღნიშნავენ "ძალადობა ქალთა წინააღმდეგ წარმოადგენს მათი სიკვდილიანობის და შრომისუუნარობის ისეთივე სერიოზულ მიზეზს, როგორიცაა კიბო და ჯანმრთელობის გაუარესების უფრო ხშირ მიზეზს, ვიდრე საგზაო შემთხვევები და მალარია ერთად აღებული”. ქვემოთ წარმოდგენილ ცხრილში მოცემულია გაერთიანებული ერების მიერ წარმოდგენილი სამხრეთ და ჩრდილოეთ ამერიკის ქვეყნებში გენდერზე დაფუძნებული ძალადობის მსხვერპლთა პროცენტული მაჩვენებელი.
ნაწილი პირველი სოციოლოგების
მოსაზრებით ოჯახურ ძალადობას უმეტეს შემთხევაში ოჯახური ჩვეულებები
იწვევენ. ფსიქოლოგების განმარტებით კი მამაკაცის მხრიდან ქალის მიმართ
ძალადობა მიმართულია ან დარღვეული გენდერული იერარქიული ურთიერთობების
აღდგენისა ან ასეთი იერარქიის წაქმოქმნისაკენ. ამ შეხედულების თანახმად,
ოჯახური ძალადობა განსაკუთრებით რთულად უნდა იდგეს იმ ქვეყნებში, სადაც
არსებობს ტრადიციული ოჯახური წეს–ჩვეულებები. ვნახოთ, როგორია მდგომარეობა: სტატისტიკურად აშშ-ი თითქმის ყოველი მესამე ქალი ექცევა ოჯახში ან მეგობარი მამაკაცის მხრიდან ფსიქოლოგიური, ხოლო ყოველი მეხთხე ფიზიკური ძალადობისა და უხეში მოპყრობის ქვეშ. აშშ-ი მოძრაობა ოჯახური
ძალადობის წინააღმდეგ გასული საუკუნის 60-იანი წლებიდან დაიწყო. ამ
პერიოდის სტატისტიკურმა მონაცემებმა ცხადყვეს, რომ ქალის მიმართ ძალადობა,
როგორც ოჯახში ისევე საზოგადოებრივ დონეზე არის ეროვნული პრობლემა.¹ ამავე
პერიოდში აშშ-ი იწყება ქალთა სერიოზული მოძრაობები, რომლებიც ძლიერ
სოციალურ მოვლენად იქცა. დღეს-დღეობით აშშ-ი ყველაზე კარგად ორგანიზებული
თავშესაფრების სისტემაა, თუმცა მიუხედავად ამისა, ქალთა მცირე რაოდენობა
მიმართავს მას. 1977 წელს მინესოტაში შტატების მაშტაბით პირველად შეიქმნა
სახელწიფოს დაფინანსებით ოჯახური ძალადობის მსხვერპლთა, მომსახურების
შესახებ აქტი. მინესოტაში შემუშავდა ასევე ოჯახურ ძალადობასთან ბრძოლის
პროგრამა სახელწოდებით დულუსის მოდელი. დულუსი იყო პირველი ქალაქი, სადაც
ოჯახში მოძალადეთა დაპატიმრების სავალდებული წესი ამოქამედდა. ასევე
კალიფორნიაში მიიღეს ოჯახური ძალადობის მსხვერპლთა დახმარების ცენტრის
შესახებ აქტი. თავშესაფარი მთლიანად ფანანსდებოდა ქორწინების
ლიცენზიებიდან მიღებული თანხებით. ამ სისტემის შექმნამ ხელი შეუწყო
პრობლემასთან ბრძოლას, პირველ რიგში იმით, რომ შეიკრიბა ოჯახური ძალადობის
შესახებ ინფორმაცია. მალე ნათელი გახდა, რომ გარდაუვალი იყო საკანონმდებლო
დონეზე მსხვერპლთა სასარგებლოდ პრობლემის დარეგულირება. 80-იან წლებში
მთავარი ამოცანად იქცა სისხლისამართლებრივი შესაბამისი პასუხისმდებლობოს
დაწესების, ქალთა დასახმარებლად პროგრამების შემუშავება და
დაფინანსებისათვის ფონდების გამოყოფა. მთავარი მოვლენები 90-იან წლებში
მოხდა, როცა 1990 წელს მიღებულ იქნა ქალის წინააღმდეგ ძალადობის ძირითადი
ფედერალური აქტი, რომელიც 1 მილიარდ დოლარზე მეტს გამოყოფდა
თავშესაფრებისათვის, სამართალდამცველი ორგანოების თანამშრომელთა და
მოსამართლეთა სწავლებისათვის, ასევე იმ დანაშაულთა პრევენციისათვის,
რომელიც ქალთა მიმართ გენდერული ძალადობის ნიშნებს შეივაცდა. აქტი ძალაში
შევიდა 1994 წელს, მნიშვნელოვნი იყო ის, რომ იგი მსხვერპლს საშუალებას
აძლევდა მიეღო კინპენსაცია. პრობლემასთან
ბრძოლას ართულებს ჯერ კიდევ შემორჩენილი სტერეოტიპული დამოკიდებულება
რამდენიმე წლის წინ ამერიკელთა 47% ამართლებდა მამაკაცის მხრიდან ქალზე
ძალადობას მამაკაცის სტესულ ან ნასვამ მდგომარეობაში ყოფნით. ასეთი
დამოკიდებულება რამდენადაც გასაკვირი უნდა იყოს სასამართლო ხელისუფლებაში
არსებობს. მერილენდის შტატში გაამართლა მამაკაცმი რომელმაც მეგობარი ქალი,
გააუპატიურა. მოსამართლემ განაცხადა, რომ ქალი აიცილებდა ასეთ შედეგს,
თუკი დროულად, პირველი ძალადობის გამოვლინებისთანავე მიარტოვებდა
მამაკაცს. 1.1.2 ინტერამერიკული კონვენცია ქალთა მიმართ
ძალადობის აღმოფხვრის შესახებ. 1.1 საქართველო
საქართველოში
2002 წელის გამოკვლევების მიხედვით დაახლოებით ცხოვრობს 2 მლნ 300 ათს
ქალი და 2 მლნ 49 ათს კაცი. სამწუხაროდ, არ არსებობს ერთიანი მონაცემები
ძალადობის მსხვერპლ ქალთა შესაძლო რაოდენობის შესახებ. ეს გამოწვეულია
რამდენიმე სერიოზული ფაქტორით. საქართველოში მსგავსი ფაქტების
დაკვალიფიცირება უმეტეს შემთხვევაში არასწორედ ხდებოდა, ამის გარდა
ინფორმაციის მოკრებაში განსაკუთრებული როლი ენიჭება თავშესაფრებს.
საქართველიში კი თავშესაფრების სისტემა შეიძლება ითქვას, რომ პრაკტიკულად
არ არსებობს, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო 1994 წელს შეუერთდა ქალის
დისკრიმინაციის ყველა ფორმის ლიკვიდაციის კონვენციას. ამ პრობლემაზე
სახელმწიფო დონეზე სერიოზული მუშაობა საქართველიში 2006 წელს დაიწყო, როცა
პარლამენტმა მიიღო ოჯახში ძალადობის შესახებ კანონი და დაამტკიცა
გენდერული პოლიტიკის კონცეფცია. | |||||
ნანახია: 1704 | რამოტვირთვები: 0 | |
სულ კომენტარები: 0 | |